2886 Sayılı Eski Devlet İhale Kanununa göre Eskalasyon Fiyat Farkı ve Malzeme Fiyat Farkı Uygulamaları

2886 sayılı eski devlet ihale kanununa göre; Yapım işlerinde kullanılan malzemelerin birim fiyatları, sözleşmenin yapıldığı yılın rayiçleri (yılbaşı fiyatları) esas alınarak bulunmaktadır. Ancak uygulama yılı içinde bu malzemelerin yılbaşı fiyatları ile piyasa fiyatları arasında artış oluşmakta ve oluşan farklar malzeme fiyat farkı olarak yükleniciye ödenmektedir. “Eskalasyon” olarak tabir edilen bu uygulama ile yükleniciye “baz fiyat”la “zamlı fiyat” arasındaki fark ödenmektedir. Hangi malzemelere ne şekilde malzeme fiyat farkı verileceği 88/13181 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı Eki Esaslar’da gösterilmiştir.

Eskalasyon uygulamasının temel amacı, sözleşme yılı fiyatları ile işe başlayan yüklenicinin, işin devamı sırasında bu fiyatlarda meydana gelecek artışlardan dolayı uğradığı mağduriyetin telafi edilmesidir. Söz konusu fiyat farkı bir çok detay olmasına rağmen temelde iki aşamalı ödenmektedir.

Öncellikle Eskalasyon fiyat farkı ödenmektedir. Bu ödemenin esası şu şekilde gerçekleşmektedir. Uygulama yılımız, sözleşme yılımızdan sonra ise Müteahhide tüm gerçekleştirdiği imalatların bedelini Sözleşme Birim Fiyatları ödenmektedir. Bunun dışında uygulama yılı içerisinde gerçekleştirdiği imalatlar için Sözleşme ile Uygulama Birim Fiyatların arasındaki fark bedel ödenmektedir. Bu şekilde Müteahhide, devletin yayınladığı birim fiyat artışını ödemiş olmaktayız. Elbette ki bu ödeme ihale tenzilatı uygulanarak ödenmektedir. Böylece bahsettiğimiz iki ödemeli aşamanın ilki ödenmiş olmaktadır.

İkinci aşama ise her hakedişe özel olarak hesaplanan ve sadece 13181 Sayılı Fiyat Farkı kararnamesinde izin verilen şartlar altında bir kısım malzeme için fiyat farkı ödenmektedir. Örnek olarak Mazot fiyat farkını verebiliriz. Mazot fiyat farkı uygulama yılına ait 1 Ocak mazot fiyatını (kg cinsinden) kdv hariç rakamı baz fiyat kabul edilmektedir. Hakediş aşamasında gerçekleşen imalatlar için harcanan akaryakıt miktarı tespit edilir, uygulama ayına gelen zam ile uygulama yılının 1 Ocak fiyatı arasındaki fark Müteahhide ödenmektedir. Uygulama ayına birden fazla zamın denk gelmesi halinde imalatlar tutanak ile tespit edilerek hangi imalatın zam aralıklarında gerçekleştirildiği tespiti yolu ile hesap yapılmaktadır. Ancak bu işlemin zorluğundan dolayı gün/miktar enterpolasyonları aracılığı ile bu hesabın gerçekleştirilmesi daha yaygın bir yöntem olmuştur.

Tüm bu hesapları  AMP Hakediş ve Keşif programında otomatik gerçekleştirilmektedir. Kullanıcı sadece malzeme baz fiyatlarını ve her hakediş de uygulama ayına ait zamları girmesi gerekmektedir. Geri kalan tüm miktar, enterpolasyon ve fiyat farkı hesaplarını program kendisi hesaplamaktadır.