Aşırı Düşük Sorgu Nedir? Aşırı Düşük Sorgu Hesabı Nasıl Yapılır?

İstisnai durumlar hariç Kamu İdareleri yapım işlerini kamu ihale mevzuatlarına göre ihale ederler. İhale konusu iş için idareler yaklaşık maliyet çalışması yapmak ile yükümlüdürler. İhale konusu işin yaklaşık maliyeti eşik değerin 1/3'ünden fazla ise, ihale konusu iş için aşırı düşük sorgu hesabı yapılması zorunludur.
Yaklaşık maliyeti eşik değerin 1/3 değerinin altında olan işler için aşırı düşük sorgu hesabının yapılmasına dair bir zorunluluk yoktur, bu noktada aşırı düşük sorgu hesabının yapılıp yapılmayacağı idarelerin inisiyatifindedir.

Aşırı düşük Sorgu Hesabı Nedir?

Aşırı düşük sorgusu gerek yaklaşık maliyet gerekse verilen tekliflerin de değerlendirilmesi sonucu ortalama hesabın altında kalan tekliflerin sorgulanmasını amaçlamaktadır. Bu sayede ortalamanın altında kalan tekliflerin gerçekliğe uygunluğu sorgulanmaktadır. Amaç kamu yararına en uygun bedel ile işi zamanında tamamlayabilecek yüklenici firmayı tespit etmektir, bu süreçte yapılan sorguya aşırı düşük sorgu hesabı denir.

Aşırı Düşük Sorgulama Nasıl Yapılır?

İdareler aşırı düşük sorgu hesabı yapılacak işlerin yaklaşık maliyet sürecinde, aşırı düşük sorgu hesabında kullanılmak için çeşitli hesaplar yaparlar. Bu hesaplara ek olarak çeşitli rapor ve belgeler de oluşturulur.

Yaklaşık maliyet çalışması tamamlandıktan sonra;

1. Yaklaşık maliyete esas iş kalemleri tutara göre büyükten küçüğe doğru sıralanır.
2. Tutara göre yaklaşık maliyetin %80'nin oluşturan en büyük iş kalemleri belirlenir.
3. Yaklaşık maliyetin %80'nini oluşturan her bir iş kalemi için sıralı analiz girdileri tabloları oluşturulur.
   Bu tablolarda ilgili iş kalemlerin analizini oluşturan her bir rayicin toplam miktarı ilgili rayiç fiyatı ile çarpılarak, her bir rayicin analiz içindeki karsız toplam tutarı hesaplanır.
4. Daha sonra her bir rayiç için bulunan karsız tutarlar (birim miktar x karsız rayiç fiyat) toplanarak ilgili pozların sıralı analiz girdi tabloları oluştururlur.
5. Her bir sıralı analiz girdi tablosunun karsız toplam tutarının %3 ve %15 değerleri hesaplanır.
6. Bütün bu hesaplamalar yapıldıktan sonra, hesaplanan bu bilgilerin de bulunduğu sıralı iş kalemleri listesi oluşturulur.

Aşırı düşük sorgu hesabı kapsamında %80'e giren her bir iş kalemi için sıralı analiz girdi tabloları oluşturulduktan sonra her bir sıralı analiz girdi tablosu için;

1. Aşağıda anlatılan kıyas yapılmaksızın bütün işçilik rayiçleri belirlenir, bu rayiçler için teklif sahiplerinin açıklama vermeleri istenir.
2. Sıralı analiz girdi tablosunda sıralı analiz girdi tablosunun karsız tutarının %3'ünden büyük olan rayiç tutarları belirlenir, bu rayiçler için açıklama verilmesi istenir.
3. Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda;
   en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdilerini belirlerler, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmez.

Yüzde %15 kuralının daha iyi anlaşılması için aşağıdaki örnek üzerinden devam edelim,

ÖZEL.001 pozunun karsız analiz tutarının %3 ve %15 değerleri sırasıyla 7,69 TL ve 38,46 TL olarak hesaplandı.

Bu noktada analiz girdi tutarı % 3 değerinin altında kalan bütün girdiler için kümülatif toplam hesaplanır, tutarı 7,69 TL'den (%3) büyük olan girdiler kümülatif toplama dahil edilmez.

%3 tutarının altında kalan girdiler için kümülatif toplam 46,51 TL olarak hesaplandı, bu aşamada %15 tutarını aşan rayiçler aşırı düşük sorgu hesabına dahil edilecek.

Kümülatif toplamda en büyük girdiden başlanarak %15'i aşan rayiçler hesaba dahil edilir,  kümülatif toplam %15'in altına düştüğü anda bu kural ile ilgili işlem tamamlanmış olur.

Bundan dolayı 10.480.1802 ve 10.480.1803 nolu girdiler de aşırı düşük sorgu hesabına dahil edilerek bu girdiler için de savunma verilmesi gerekecek. Yapılan bu %15 kontrolü ile beraber %80 kapsamına giren iş kalemlerine ait girdiler için açıklama verilmesi gerekip gerekmediğini belirledik.

Aşırı düşük sorgu hesaplarındaki temel amaç ihale konusu işi oluşturan temel bileşenleri, yani %80'ne giren iş kalemlerini ve bu iş kalemlerine ait analizlerdeki tutar bazında büyük rayiçleri belirleyerek bunlar için açıklama istemektir.

Aşırı düşük teklif sahibi istekliler işin ağırlıklı kısmını oluşturan iş kalemlerinin girdileri için aşırı düşük savunma vermeleri durumunda ilgili işin yüklenicisi olabilirler. Yazımızın devam eden kısmında aşırı düşük sorgu hesaplarınızı paket yazılım programı kullanarak, hızlı ve güvenli bir şekilde nasıl yapabileceğinizi anlatacağım.

Kurumsal Hakediş ve Yaklaşık Maliyet Programı İle Aşırı Düşük Sorgusu Nasıl Yapılır?

Daha önceden el ile ya da farklı araçlar kullanarak uzun mesailer harcanarak yapılan ihale hazırlık ve ihale sonrası çalışmalar, teknolojinin gelişmesiyle daha hızlı ve daha güvenli bir şekilde yapılmaktadır. Yaklaşık maliyet ve hakediş süreçlerine ait bütün ihale hazırlık ve ihale sonrası işlerinizi AMP Kurumsal Hakediş ve Yaklaşık Maliyet programı ile kamu ihale mevzuatlarına uygun olarak gerçekleştirebilirsiniz. Bu makale kapsamında KHYM programı ile sadece aşırı düşük sorgu hesaplarınızı nasıl yapabileceğinizi ve ihaleye esas idare ve yüklenici raporlarını nasıl oluşturabileceğinizi anlatacağız.

1) Yaklaşık Maliyetin Tamamlanması

Aşırı düşük sorgu hesabını AMP Kurumsal Hakediş ve Yaklaşık Maliyet programında yapabilmek için yaklaşık maliyetinizi tamamlamanız gerekiyor. Aşağıda gösterilen ekranda yaklaşık maliyete esas bütün pozlarınızı ekleyebilir ve metrajlarınızı yapabilirsiniz.
Poz ekleme ve metraj çalışması tamamlandıktan sonra, hesapla düğmesine basarak yaklaşık maliyetinizi otomatik olarak hesaplayabilirsiniz. Ardından ileri tuşuna basarak aşırı düşük sorgu hesabının yapıldığı ekrana geçebilirsiniz.

2) Aşırı Düşük Sorgulamanın Tamamlanması

Yaklaşık maliyet ekranından ileri tuşuna basıldığında, yaklaşık maliyet kısmında eklediğiniz pozlara ait analizlerden hareketle yazının başında da anlattığımız bazı hesaplar otomatik olarak yapılır.

1. Pozlarınız otomatik olarak tutar bazında sıralanır.
2. %80'ne giren iş kalemleri belirlenir.
3. %3 ve %15 hesapları yapılır.
4. Sıralı iş kalemleri listesi oluşturulur.
5. Açıklama istenecek ve istenmeyecek analiz girdileri belirlenir.
6. Aşırı düşük sorgu hesabı kapsamında ihtiyaç duyulan bütün raporlar oluşturulur.

Program tarafından oluşturulan sıralı iş kalemleri listesi aşağıdaki görselde belirtilmiştir.

Girdiler listesi düğmesine basarak açıklama verilmesi gereken ve açıklama verilmesi gerekmeyen analiz girdilerini inceleyebilirsiniz.

İlgili ekran ve hesapları inceledikten sonra raporlar düğmesine basarak; aşağıda belirtilen rapor türlerinden istediklerinizi word, excel veya pdf formatında oluşturabilirsiniz.

1. Aşırı Düşük Sorgulama Raporları (Yaklaşık Maliyet Ekinde Verilecekler)
2. Aşırı Düşük İhale Komisyon Belgeleri
3. Aşırı Düşük Firmaya Verilecek Belgeler
4. Genel Kullanım Amaçlı Belgeler

Açıklama İstenen Aktarmasız İnşaat Analizleri raporunu word formatında oluşturalım, bunun için ilgili rapor formatını seçtikten sonra rapora çift tıklayalım.

Görüldüğü üzere bu karmaşık süreci AMP Kurumsal Hakediş ve Yaklaşık Maliyet programını kullanarak kolaylıkla tamamlayabildik. AMP Kurumsal Hakediş ve Yaklaşık Maliyet programını kullanmasaydık yapılan bütün hesapları ve hazırlanması gereken bütün raporları da manuel olarak oluşturmak durumunda kalacaktık. Ayrıca bu süreç manuel yapılması halinde hata yapma ihtimali yüksek olduğundan, ihale kapsamında verilen aşırı düşük teklifler yanlış değerlendirilebilir.

Ancak AMP KHYM programını kullanarak aşırı düşük sorgu hesabını kolay ve güvenli bir şekilde tamamladık. Yapacağınız işlerde AMP KHYM programını kullanmanızı öneriyoruz bu sayede oluşabilecek hesap hatalarının önüne geçebilir, ayrıca bu işleri yapmak için fazlaca mesai harcamak zorunda kalmazsınız.