Ek Fiyat Farkı Hesabı Nedir ve Ek Fiyat Farkı Nasıl Hesaplanır?

4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu'na göre ihale edilmiş yapım, hizmet ve mal alım işlerinde ek fiyat farkı ödemesine ilişkin esas ve usuller 24.02.2022 tarih 31760 sayılı Resmi Gazete'de yayınlandı.

2021 Yılı içerisinde dünyada ve ülkemizde yaşanan ekonomik sıkıntılar yapım, hizmet alım ve mal alım işlerinde girdi fiyatlarında beklenmedik artışlara neden oldu. Fiyatlarda yaşanan beklenmedik bu artış sektörde faaliyet gösteren yüklenici firmaların maliyetlerini de olumsuz yönde etkilemiştir. 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında gerçekleştirilen işlerde yüklenici firmaların piyasalarda yaşanan bu olumsuz dalgalanmadan en az etkilenmeleri için ek fiyat farkı ödenmesine yönelik yasal düzenleme yapıldı.

AMP Yazılım olarak bahse konu yasal düzenlemeyi sizler için inceledik, bu yazımız kapsamında ek fiyat farkı hesabı hakkında birçok sorunuza cevap bulabilirsiniz.

Hangi İşler İçin Ek Fiyat Farkı Ödemesi Yapılacak?

Bu mevzuat değişikliği kapsamında mal alım, hizmet alım ve yapım işleri için 01.07.2021-31.12.2021 tarihleri arasında gerçekleştirilmiş imalatlara, ödenek takibi yapılmaksızın ek fiyat farkı ödemesi yapılacak.

Ek fiyat farkı ödemesi almak için aranan diğer şartlar ise şu şekilde;

1. İhale tarihi 30.11.2021 tarihine eşit veya küçük olan işler,
2. İşin bitim tarihi 01.07.2021 tarihine eşit veya büyük olan işler,
3. 01.07.2021-31.12.2021 tarihleri arasında imalat yapılan işler,
4. Mevzuat değişikliğinin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 30 gün içinde idareye yazılı başvuruda bulunanlar,

Sözleşmesinde fiyat farkı olsun veya olmasın bu şartları yerine getiren bütün işler için ek fiyat farkı ödemesi alınabilecek.

Ayrıca, işin bitim tarihi 01.07.2021 tarihinden küçük ancak "Mücbir Sebeple", "İdare Kaynaklı" ve "Sözleşme Artışlarından Kaynaklı" süre uzatımı verilerek işin bitim tarihi 01.07.2021 tarihinden sonraya ötelenen işlerde yukarıda belirtilen 1, 3 ve 4 numaralı koşulların da sağlanması durumunda ek fiyat farkı ödemesi alınabilecek.

Ek Fiyat Farkı Ödemesi Nasıl Hesaplanacak?

4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında ihale edilen yapım işleri için, ek fiyat farkı hesap detaylarını örnekler üzerinden açıkladık. Mal ve Hizmet işleri için de yukarıda belirtilen koşullar sağlandıktan sonra bu yazı kapsamında anlatımı yapılan hesap tekniği ile mal ve hizmet alımları için bahse konu yasal düzenlemede belirtilen formüllerle hesap yapılması gerekiyor.

Sözleşmesinde fiyat farkı verilmeyen, fiyat farkı ödemesi genel endeks üzerinden verilen ve fiyat farkı ödemesi ağırlık oranları üzerinden verilen işler için ek fiyat farkı ödemeleri farklı olarak hesaplanacak.
Yapım işleri için inceleyelim;

Formül

Fe = A_n.E.(P_n-1)

P_n = G_n / G₀

Kullanılacak Endeksler

• G₀ = İhale Tarihi < 01.07.2021 ise Temel/Baz Endeks =Haziran 2021'e ait endeks alınacaktır
• 01.07.2021 <= İhale Tarihi <= 30.11.2021 olan işler için G₀ (baz endeks) için ihale tarihindeki endeks alınacaktır.

F_e = ek fiyat farkı tutarı

A_n= n. hakediş tutarı

Ek fiyat farkı ödemesi için 01.07.2021 - 31.12.2021 tarih aralığına denk gelen her bir hakedişin, hakediş esas tutarı ve formülde belirtilen diğer parametreler de kullanılarak hesaplanacak.

E = Sözleşmedeki fiyat farkı durumuna göre değişen sabit katsayıyı ifade etmektedir;

• Fiyat Farkı ödemesi olmayan işlerde E= 0,56 olarak alınacaktır.
• Fiyat farkı ödemesi genel endekse göre verilen işlerde E=0,41 olarak alınacaktır.
• Fiyat farkı ödemesi ağırlık oranları üzerinden verilen işlerde E=0,33 olarak alınacaktır.

Üç Durum için aşağıdaki örnek üzerinden fiyat farkı ödemesi hesaplanacak.

Örnek:

İhale tarihi : 15.02.2021
İşin Bitim tarihi : 30.11.2022

İhale tarihi 31.12.2021 tarihine küçük eşit olduğu ayrıca işin bitim tarihi 01.07.2021 tarihine büyük eşit olduğu ve de diğer koşullar da sağlandığı için, ek fiyat farkı ödemesi yapılabilecek.

1. Fiyat farkı ödemesi verilmeyen,
2. Fiyat farkı ödemesi genel endeks üzerinden verilen
3. Fiyat farkı ödemesi ağırlık oranları üzerinden verilen işler için bu örnek üzerinden hesap yapılacak. Yazımızın devamında ilgili hesaplar ayrı olarak anlatıldı.
    

1) Sözleşmede Fiyat Farkı Ödemesi Olmayan İşler İçin Ek Fiyat Farkı Hesabı

Ek fiyat farkı ödemesi için 01.07.2021 - 31.12.2021 tarih aralığına denk gelen hakedişler için hesap yapılacak. Hesap yapılması gereken hakedişleri belirlemek için hakediş itibar tarihine bakılır;
3, 4, 5, 6 ve 7 nolu hakedişlerin itibar tarihi belirtilen tarih aralığına denk geldiği için bu hakedişler için hesap yapılacak.

İhale tarihi 01.07.2021 tarihinden küçük olduğu için, baz endeks olarak Haziran/2021 Yi-ÜFE endeksi kullanılacaktır.

Yukarıdaki hesap cetvelinde Fe = A_n.E.(P_n-1) formülü kullanılarak her bir ay için ek fiyat farkı ödemesi hesaplanmıştır.
Fiyat Farkı ödemesi olmayan bir işte 500.000,00 TL'lik hakediş tutarı için 28.555,58 TL'lik ek fiyat farkı ödemesi hesaplanmıştır.

2) Fiyat Farkı Ödemesi Genel Endeks Üzerinden Verilen İşler İçin Ek Fiyat Farkı Hesabı

Aynı şekilde Fe = A_n.E.(P_n-1) formülü kullanılarak fiyat farkı ödemesi genel endeks üzerinden verilen işler için aşağıdaki hesap cetvelinde her bir ay için ek fiyat farkı ödemesi hesaplanmıştır. Fiyat Farkı ödemesi genel endeks üzerinden verilen bir işte 500.000,00 TL'lik hakediş tutarı için 20.906,76TL'lik ek fiyat farkı ödemesi hesaplandı.

Sözleşmesinde fiyat farkı ödemesi olmayan ve iş bitim tarihi 01.07.2021 - 31.12.2021 tarih aralığında bulunan işler için "Mücbir Sebeple", "İdare Kaynaklı" veya "Sözleşme Artışlarından Kaynaklı" süre uzatımı verilmesi durumunda fiyat farkı ödemesi verilmesi gerekiyor. Peki bu işler için hangi "E" katsayısı kullanılacak? Bu özel durumu bir örnek üzerinden inceleyelim.

Özel Durum:

İhale Tarihi : 22.03.2021
İşin Bitim tarihi : 31.08.2021
Süre Uzatımı: 100 gün (İdare Kaynaklı)

Bilgileri verilen iş için idare kaynaklı olarak 100 gün süre uzatımı verilerek işin bitim tarihi 07.12.2021'e ötelenmiştir. Bu noktada mevcut ödenek dilimleri revize edilerek 31.08.2021 tarihinden sonraki ödenek dilimleri için fiyat farkı ödemesi verilecektir. Buradan hareketle 31.08.2021 tarihinden önce fiyat farkı verilmediğinden, 31.08.2021 tarihinden önce yapılan imalatlar için ek fiyat farkı ödemesi hesaplanırken E = 0,56 alınmalıdır.
Ancak 31.08.2021 tarihinden sonra yapılan imalatlar için fiyat farkı verildiğinden, ek fiyat farkı ödemesi hesaplanırken E = 0,41 alınmalıdır.

Özetle bu örnekte 31.08.2021 tarihinden öncesi ve sonrası için 2 tane E sabiti kullanmamız gerekiyor.

3) Fiyat Farkı Ödemesi Ağırlık Oranları Üzerinden Verilen İşler İçin Ek Fiyat Farkı Hesabı

Fiyat farkı ödemesi ağırlık oranları üzerinden yapılan işler için ek fiyat farkı ödemesi Fe = A_n.E.(P_n-1) formülü üzerinden hesaplanacak.

Ancak, fiyat farkındaki P_n katsayısını aşina olduğumuz formül yerine aşağıdaki formül ile hesaplayacağız.

Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile yayımlanan bu fiyat farkı katsayısı formülü ile aşina olduğumuz fiyat farkı katsayısı formülü arasında farklılık bulunmaktadır.

Akaryakıt katsayısına ek olarak EPDK tarafından en büyük 8 firmaya göre yayınlanan akaryakıt bayi satış fiyatı da fiyat farkı katsayısı formülüne dahil edildi. Özetle akaryakıt katsayısı (b₃) bölünerek bu katsayı yerine akaryakıt bayi satış fiyatı katsayısı (b_3,1) ve diğer katı ve sıvı yakıtların katsayısı (b_3,2) getirildi.

b₃ = Daha önceden aşina olduğumuz fiyat farkı katsayısı formülündeki akaryakıt katsayısı.

b_3,1 = Akaryakıt bayi satış fiyatı katsayısı.

b_3,2 = Diğer katı ve sıvı yakıtların katsayısı. ( Bu katsayı kapsamında daha önceden b₃ katsayısı için kullanılan endeks kullanılacak, bu noktada herhangi bir farklılık bulunmamaktadır.)

AY_n = EPDK tarafından en büyük 8 firmaya göre akaryakıt ürünleri için yayımlanan uygulama ayına ait ortalama bayi satış fiyatı.

AY₀ = EPDK tarafından en büyük 8 firmaya göre akaryakıt ürünleri için yayımlanan bayi satış fiyatı.

AY₀ aşağıdaki gibi belirlenecek,

• İhale Tarihi < 01.07.2021 olan işler için Haziran/2021 ayına ait, EPDK tarafından en büyük 8 firmaya göre yayımlanan akaryakıt ürünleri için ortalama bayi satış fiyatı,
• İhale Tarihi > 01.07.2021 olan işler için ihale tarihine ait, EPDK tarafından en büyük 8 firmaya göre yayımlanan akaryakıt bayi satış fiyatı,

Fiyat farkı katsayısı formülünde kullanılan b_3,1 ve b_3,2 katsayı mikarları aşağıdaki formüllere göre hesaplanacaktır.

b_3,1 = k.b₃
b_3,2 = (1-k).b₃

k = Akaryakıt girdisinin nispi ağırlığını gösteren düzeltme katsayısı

Daha önceden üzerinden hesap yapılan aynı örnek için aşağıda verilen ek bilgileri de kullanarak ek fiyat farkını hesaplayalım.

Örnek:

İhale tarihi : 15.02.2021
İşin Bitim tarihi : 20.06.2022
Akaryakıt endeksi olarak "Tablo 2 kok kömürü rafine edilmiş" endeksi kullanılmıştır.
Yakıt Tipi = Motorin
k = 0,3

Fiyat farkı ağırlık oranları üzerinden verilen işler için ek fiyat farkı ödemesi hesaplanırken aşağıdaki tabloda bulunan endeksler kullanılacaktır.

Fiyat farkı ağırlık oranları üzerinden verilen işlerde akaryakıt girdisinin nispi ağırlığını gösteren düzeltme katsayısı (k) varsa, EPDK tarafından en büyük 8 firmaya göre yayınlanan akaryakıt bayi satış fiyatı da kullanılarak fiyat farkı katsayısı hesaplanmalıdır.

Bu örnekte ihale tarihi 01.07.2021 tarihinden küçük olduğu için AY₀ için Haziran/2021 ayına ait KDV hariç bayi satış fiyatlarının ortalaması alınacaktır.
Ay₀ = (7,20128x21 + 7,20378x1 + 7,20878x1 + 7,21253x1 + 7,21503x1 + 7,21753x5)/30 =7,205155
Ay₀ =7,205155 /1,18 = 6,106063559

İlgili Kararname kapsamında b_3,1 ve b_3,2 için verilen formülleri kullanarak b_3,1 ve b_3,2 katsayı değerlerini aşağıdaki tabloda bilgisi verilen b₃ katsayı değeri üzeridnen hesaplayalım.

b_3,1 = k.b₃                    b_3,2 = (1-k).b₃
0,3x0,16 = 0,05          (1-0,3) x 0,16 = 0,11
b_3,1 = 0,05                   b_3,2 =0,11

Fiyat karkı katsayısının hesabında kullanacağımız katsayı ve katsayı değerleri aşağıdaki gibidir.
Bu katsayılar ve diğer bilgiler üzerinden ağırlık oranları için ek fiyat farkı tutarını hesaplayacağız.

Fiyat farkı katsayısının hesabında yukarıdaki tabloda belirtilen ağırlık oranı katsayı değerleri kullanılacaktır. Bu bilgiler ışığında 3 nolu hakediş için fiyat farkı katsayısını hesaplayalım.

Daha önceden AY₀ değerinin nasıl hesaplanması gerektiğini belirttik, aynı şekilde  AY_n değerini Temmuz/2021 bayi satış fiyatları üzerinden 6,116687288 olarak hesapladık.

Bu aşamada katsayı değerlerini, güncel ve baz endeks değerlerini ve de b3,1 katsayısı için ayrıca hesapladığımız ortalama akaryakıt bayi satış fiyatı verilerini fiyat farkı katsayısı formülünde yerine koyarak fiyat farkı katsayısını hesaplayacağız.

Bu noktadan sonra devam eden hesaplarda herhangi bir farklılık bulunmamaktadır.

Ek fiyat farkı ödemeleri için fiyat farkı katsayıları hesaplanırken ödenek takibi yapılmaksızın uygulama ayındaki endeks üzerinden hesap yapılacağını daha önceden de belirtmiştik.

Bu örnek için de ödenek takibi yapmaksızın belirtilen katsayı değerleri ile her bir ay için fiyat farkı katsayıları hesaplandı.
Aşağıdaki tabloda her bir ay için hesaplanan fiyat farkı katsayıları belirtildi. Aynı şekilde Fe = A_n.E.(P_n-1) formülü kullanılarak her bir ay için ödenmesi gereken ek fiyat farkı ödemeleri de hesaplandı.

Fiyat Farkı ödemesi ağırlık oranları üzerinden verilen bir işte 500.000,00 TL'lik hakediş tutarı için 15.977,15TL'lik ek fiyat farkı ödemesi hesaplandı.

Belirtilen koşullar sağlandığında ve devam eden işlerinizdeki mevcut fiyat farkı ödeme durumuna göre "E" sabit katsayısının ne olması gerektiğini belirledikten sonra; ödenek takibi yapmaksızın ilgili değişkenleri Fe = A_n.E.(P_n-1) formülünde yerine koyarak 01.07.2021 - 31.12.2021 tarih aralığında bulunan her bir hakediş için ayrı ayrı hesap yapmanız gerekiyor.

Sizler için ilgili mevzuat değişikliklerini hızlı ve doğru bir şekilde inceledik ve bu makale çalışmasını hazırladık. İhale, yaklaşık maliyet ve hakediş süreçleriniz için mevzuat değişikliklerini kolayca takip etmek, gelişmelerden anında haberdar olmak ve işlerinize birkaç tıklama ile uygulamak için AMP'nin Hakediş yazılımlarını öneriyoruz. Bizi takipte kalın, güncel kalın, karlı çıkın!

Yapım, Hizmet ve Mal alımı işlerinize ait artırmlı fiyat farkı hesaplarınız için AMP Yazılım'ın hazırladığı ve ücretsiz olarak sektörün hizmetine sunduğu AMP Yazılım'ın ücretsiz Fiyat Farkı Hesap Motorunu  kullanabilirsiniz.